Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου 2014

Μήνας: Δεκέμβριος

Αφιέρωμα: Οι Μύλοι

Η διαδικασία του αλωνίσματος, ολοκληρωνόταν στους μύλους του χωριού. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, οι κάτοικοι πήγαιναν τους σπόρους των σιτηρών στους μύλους, για να αλεστούν και να πάρουν το αλεύρι. Το αλεύρι ήταν το κύριο συστατικό της παρασκευής όλων των αρτοποιημάτων. Άλεθαν συνήθως σιτάρι, καλαμπόκι και σπανιότερα βρίζα.

Οι μύλοι στο χωριό μας ήταν νερόμυλοι. Το νερό του ποταμού, έμπαινε σε ένα μεγάλο αυλάκι (το μυλαύλακο) και με την ορμή που αποκτούσε κινούσε, μέσω μηχανισμού,  μία μεγάλη στρογγυλή πέτρα που βρισκόταν πάνω σε μία όμοια σταθερή της. Ανάμεσα στις δύο πέτρες έπεφτε ο καρπός, ο οποίος τριβόταν και παίρναμε το αλεύρι.

Στις αρχές του 20ου αιώνα υπήρχαν δύο νερόμυλοι, του Κολούση και του Γερασούλη. Βρισκόταν στην περιοχή αριστερά και κοντά στην πάνω γέφυρα του ποταμού μας. Μάλλον καταστράφηκαν και οι δύο από κάποιο έντονο κατέβασμα του ποταμού.

Στα μέσα του 20ου αιώνα υπήρχαν άλλοι δύο νερόμυλοι. Ο ένας ήταν κεντρικά στον κάμπο του χωριού και είχε πολλούς ιδιοκτήτες. Δεν υπάρχει πια. Ο άλλος, της οικογένειας Λιούμη, λειτούργησε περίπου μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '70. Είναι ο μοναδικός του οποίου τα χαλάσματα μπορούμε να επισκεφτούμε, για ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο.


Φωτογραφικό υλικό

(κλικ για μεγέθυνση)
Τομή λειτουργίας μύλου που χρησιμοποιεί την κίνηση του νερού ως πηγή ενέργειας.

(κλικ για μεγέθυνση)
Ότι έχει απομείνει από τον νερόμυλο της οικογένειας Λιούμη. Ο μύλος λειτούργησε περίπου μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '70.

(κλικ για μεγέθυνση)
Εσωτερικά ο νερόμυλος της οικογένειας Λιούμη. Διακρίνονται ακόμα και σήμερα τα κύρια στοιχεία της λειτουργίας του.

Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2014

Μήνας: Νοέμβριος

Αφιέρωμα: Οι Καζανιές

Στον κάμπο του χωριού, παλαιότερα, καλλιεργούνταν κληματαριές, πλήρως προσαρμοσμένες στο ορεινό περιβάλλον. Οι κληματαριές βρίσκονταν στους όχτους, μικρά αναχώματα περιμετρικά των χωραφιών. Σήμερα ελάχιστες ποικιλίες καλλιεργούνται.

Ο τρύγος των σταφυλιών γίνεται συνήθως το μήνα Σεπτέμβρη. Τα σταφύλια συμπιέζονται και υπόκεινται στη διαδικασία της αλκοολικής ζύμωσης, για 30 περίπου μέρες. Αφού πάρουμε το κρασί, η μάζα που απομένει ονομάζεται στέμφυλα. Τα στέμφυλα, βράζουν σε χάλκινα καζάνια και με την διαδικασία της απόσταξης, παίρνουμε το τσίπουρο.

Κάθε Νοέμβριο οι καζανιές του χωριού είχαν την τιμητική τους. Υπήρχαν τρεις καζανιές, των οικογενειών Γεράση, Παπαθεμιστοκλέους και Παπαγεωργίου. Σήμερα λειτουργούν οι δύο πρώτες, όπως ακριβώς τον παλιό καιρό.

Οι οικογένειες  και οι φίλοι τους μαζεύονταν για μερόνυχτα, και παρήγαγαν το αγαπημένο τσίπουρο. Η πληρωμή, παλαιότερα, γινόταν σε είδος, το "ξάϊ", δηλαδή περίπου 1 οκά του ποτού που παρήγαγαν ανά καζανιά. Τοπικοί μεζέδες και παραδοσιακή μουσική συμπλήρωναν τη διαδικασία, που αποτελούσε τελετουργία, με σκοπό την κοινωνική συναναστροφή και την ευχάριστη διάθεση.


Φωτογραφικό υλικό

(κλικ για μεγέθυνση)
Τέλος Αυγούστου, τα σταφύλια είναι σχεδόν έτοιμα να τα τρυγήσουμε και να τα πολτοποιήσουμε.

(κλικ για μεγέθυνση)
Τα στέμφυλα βράζουν, οι ατμοί που παράγονται υγροποιούνται μέσα στον κρύο σωλήνα (διαδικασία απόσταξης) και παίρνουμε το τσίπουρο.

(κλικ για μεγέθυνση)
Οι κληματαριές βρίσκονταν στους όχτους, στα μικρά αναχώματα περιμετρικά των χωραφιών που οριοθετούσαν τις ιδιοκτησίες.

(κλικ για μεγέθυνση)
Είναι αυτή η μαγική εποχή του χρόνου που η φύση ντύνεται με όλα τα χρώματα.

Παρασκευή 3 Οκτωβρίου 2014

Μήνας: Οκτώβριος

Αφιέρωμα: Η Πλατεία

Η πλατεία βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Ονομάστηκε πλατεία Εμπορικού Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς, για να τιμήσει το Επιμελητήριο Πειραιώς, το οποίο μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο ήρθε στην πολύπαθη και πάμφτωχη περιοχή μας και βοήθησε οικονομικά την ανάκαμψη του. Στα πλαίσια της βοήθειας, μέλη του έγιναν ανάδοχοι σε τρία παιδιά του χωριού.

Στο κέντρο της, φιλοξένησε για χρόνια τον μεγαλύτερο πλάτανο του χωριού, ο οποίος δυστυχώς δεν άντεξε στο βάθος του χρόνου. Κάτω από τον πλάτανο γίνονταν παλαιότερα τα γλέντια και τα πανηγύρια του χωριού.

Στην άκρη της, βρίσκεται το κτίριο του παλαιότερου Δημοτικού Σχολείου, το οποίο ανακαινίστηκε την δεκαετία του 1990 και σήμερα στεγάζει το Δημοτικό Κατάστημα και άλλες χρήσεις.

Στο πίσω μέρος της, θα βρούμε το μνημείο των Πεσόντων συγχωριανών μας κατά τον Ελληνο-Τουρκικό Πόλεμο του 1922, τον Ελληνο-Ιταλικό Πόλεμο του 1940 και του Εμφυλίου Πολέμου.

Στην είσοδο βρίσκεται η προτομή που τιμά τον συγχωριανό μας Έφεδρο Λοχαγό Γεώργιο Παπαθεμιστοκλέους, δημοδιδάσκαλο και πατέρα 4 τέκνων, που "έπεσε" ηρωικά στον πόλεμο του 1940 υπέρ της ελευθερίας της πατρίδας μας.


Φωτογραφικό υλικό

(κλικ για μεγέθυνση)
Η προτομή του Έφεδρου Λοχαγού Γεωργίου Παπαθεμιστοκλέους

(κλικ για μεγέθυνση)
Το μνημείο των Πεσόντων συγχωριανών μας

(κλικ για μεγέθυνση)
Παλαιότερα υπήρχε καφενείο επί της πλατείας και τα τραπεζάκια του ήταν κάτω από τον πλάτανο του χωριού. Η φωτογραφία είναι από το αρχείο της Αλεξάνδρας Βασάκου-Παπαδημητρίου και απεικονίζει γλέντι στο καφενείο. Πίσω στο βάθος διακρίνονται ο μεγάλος λάκκος του χωριού και τα άλλα καφενεία που υπάρχουν μέχρι και σήμερα

(κλικ για μεγέθυνση)
Στον μεγάλο λάκκο του χωριού μπροστά στο καφενείο του Σωκράτη Παπαγεωργίου, υπήρχε γεφυράκι τοξωτό. Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Χρήστου Βασάκου και απεικονίζει τον ίδιο (αριστερά) με τον βλάμη του Ευάγγελο Γεράση

(κλικ για μεγέθυνση)
Η σημερινή όψη της πλατείας

(κλικ για μεγέθυνση)
Το ανακαινισμένο κτίριο που παλαιότερα στέγαζε το Δημοτικό Σχολείο του χωριού

Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου 2014

Μήνας: Σεπτέμβριος

Αφιέρωμα: Τα Πηγάδια

Τον παλαιό καιρό που δεν υπήρχε δίκτυο ύδρευσης στο χωριό, ο κόσμος εξυπηρετούσε τις ανάγκες του για νερό, στις δύο πηγές που υπήρχαν. Το νερό ερχόταν από τα βάθη του βουνού κι έτρεχε καθαρό και γάργαρο. Οι πηγές ήταν διαμορφωμένες με αυλάκι σε χαμηλό σημείο, έτσι ώστε να ξεδιψούν και τα ζώα του χωριού.

Η μία πηγή βρισκόταν στον πάνω μαχαλά, δίπλα στην είσοδο του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια δεν χρησιμοποιείται κι έχει σταματήσει η ροή του νερού.

Η δεύτερη πηγή, το Πηγάδι μας, βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Ήταν η κύρια πηγή του χωριού. Ο κόσμος πήγαινε με τις βαρέλες (μικρά ξύλινα βαρελάκια) κι έπαιρνε νερό για το σπίτι του. Τα παλαιότερα χρόνια, οι οικογένειες συνόδευαν μέχρι το πηγάδι κι αποχαιρετούσαν τους αγαπημένους τους, που έφευγαν για εργασία στους ξένους τόπους, με την ελπίδα ότι θα είχαν μία καλύτερη ζωή και μια μέρα θα αντάμωναν ξανά. Στους γάμους, το προηγούμενο βράδυ, ο κόσμος κατεβαίνει τραγουδώντας και παίρνει νερό για να φτιάξει τη γαμήλια κουλούρα (αρτοποίημα), έθιμο που τηρείται μέχρι σήμερα. Το πηγάδι παραμένει μέχρι και σήμερα αγαπημένο σημείο και μέρος συνάθροισης της νεολαίας του χωριού.


Φωτογραφικό υλικό


Η πηγή στον πάνω μαχαλά

(κλικ για μεγέθυνση)
Η πηγή στον πάνω μαχαλά. Απ'ότι μαρτυράει η παλαιά φωτογραφία από το αρχείο της Αλεξάνδρας Βασάκου-Παπαδημητρίου, η πηγή κατασκευάστηκε το 1931. Το νερό της έρχεται μέσα στο χωριό μέσω δικτύου από πηγή που βρίσκεται πάνω στο βουνό.

(κλικ για μεγέθυνση)
Η σημερινή μορφή της πάνω πηγής.

Η κάτω πηγή, το Πηγάδι μας 

(κλικ για μεγέθυνση)
Ο δρόμος που οδηγεί στο πηγάδι. Στους γάμους, ο κόσμος κατεβαίνει τραγουδώντας και παίρνει δροσερό νερό για να ξυρίσουν το γαμπρό και για να φτιάξουν τη γαμήλια κουλούρα.

(κλικ για μεγέθυνση)
Τα παλαιότερα χρόνια, οι οικογένειες συνόδευαν μέχρι το πηγάδι κι αποχαιρετούσαν τους αγαπημένους τους που έφευγαν για εργασία σε ξένους τόπους, με την ελπίδα ότι θα είχαν μία καλύτερη ζωή και μια μέρα θα αντάμωναν ξανά.

(κλικ για μεγέθυνση)
Αγαπημένο στέκι της νεολαίας του χωριού. Ποιος δεν έχει σημαδέψει τα ξύλα της σκεπής με προσωπικά μηνύματα...

(κλικ για μεγέθυνση)
Η όψη του χωριού μέσα από το πηγάδι.

Κυριακή 10 Αυγούστου 2014

Μήνας: Αύγουστος

Αφιέρωμα: Οι Εκκλησίες

Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Είναι ο κεντρικός Ναός του χωριού. Βρίσκεται στον πάνω μαχαλά. Κτίστηκε το 1915, στη θέση παλαιότερου που είχε καταστραφεί, με προσωπική εργασία των κατοίκων. Το τέμπλο του Ναού, τα βημόθυρα, και ίσως ο δεσποτικός θρόνος είναι έργο του Τουρνοβίτη ξυλογλύπτη Βασίλειου Σκαλιστή. Νεότερες δωρεές έγιναν από το συγχωριανό μας ξυλογλύπτη, Δημήτριο Γράβο, τη δεκαετία του 2000. Είναι η εκκλησία όπου λαμβάνουν μέρος οι τελετές γάμων και βαπτίσεων. Κάθε 15 Αυγούστου, το χωριό τιμά την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου με την τέλεση πανηγυρικής Θείας Λειτουργίας. Παλαιότερα, οι μισές οικογένειες του χωριού είχαν σαν προστάτιδα την Παναγία, ενώ οι υπόλοιπες είχαν την Αγία Παρασκευή.

Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου. Είναι ο παλαιότερος Ναός του χωριού. Βρίσκεται εντός του περιβόλου του νεκροταφείου. Σύμφωνα με μαρτυρίες ο πρώτος Ναός κτίστηκε τον 17ο αιώνα. Από τότε έγιναν προσθήκες και ανακαινίσεις αλλοιώνοντας την αρχική του μορφή, δημιουργώντας τον σημερινό στενόμακρο Ναό.

Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου. Το εκκλησάκι βρίσκεται εντός του νεκροταφείου. Κτίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960, στη θέση παλαιότερου Ναού που υπήρχε στο σημείο.


Φωτογραφικό υλικό

(κλικ για μεγέθυνση)
Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

(κλικ για μεγέθυνση)
Σχέδιο τέμπλου, από το αρχείο του Τουρνοβίτη Ξυλογλύπτη Γεώργιου Σκαλιστή

(κλικ για μεγέθυνση)
Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου



Δευτέρα 7 Ιουλίου 2014

Μήνας: Ιούλιος

Αφιέρωμα: Τα Αλώνια


Τον Ιούνιο μήνα γινόταν ο θερισμός των χωραφιών. Τα στάχυα των σιτηρών συγκεντρώνονταν σε μικρά δέματα, τα χερόβολα, κατόπιν γίνονταν μεγάλα δεμάτια και μεταφέρονταν στην άκρη των αλωνιών τοποθετημένα σε μεγάλους σωρούς, τις λεγόμενες θημωνιές.

Τον Ιούλιο μήνα ακολουθούσε το αλώνισμα. Το αλώνισμα ήταν η διαδικασία με την οποία ο χρήσιμος καρπός των σιτηρών διαχωριζόταν από το φυτό του. Το αλώνι είναι ένας χώρος κυκλικός, επίπεδος και πλακόστρωτος και στο κέντρο υπήρχε ένας ξύλινος πάσσαλος, που δένονταν το ζώο που βοηθούσε στη διαδικασία. Η κάθε οικογένεια , μέρες πριν, ερχόταν στο αλώνι και το καθάριζε, του έβαζε φωτιά με άχυρα για να καούν τα αγριόχορτα. Μετά σκούπιζε και αρμολογούσε τους αρμούς από τις πέτρες, με ένα μείγμα κοπριάς από αγελάδα, που όταν στέγνωνε γινόταν σκληρό. Έτσι δεν μπορούσε να πάει χαμένος ούτε ένας κόκκος καρπού.

Τα ζώα περιστρέφονταν και πατούσαν τα στάχυα, ενώ οι οικογένειες τα ανακάτευαν στον αέρα για να γίνει γρηγορότερα ο διαχωρισμός. Η διαδικασία διαρκούσε ώρες. Στο τέλος κοσκίνιζαν τον καρπό με το δερμόνι (σουρωτήρι με μεγάλες τρύπες).

Φωτογραφικό υλικό

(κλικ για μεγέθυνση)
Το αναπαλαιωμένο αλώνι στην είσοδο του χωριού. Εκεί παλαιότερα γίνονταν και τα περισσότερα γλέντια των γάμων.



(κλικ για μεγέθυνση)
“...στο τέλος κοσκίνιζαν τον καρπό με το δερμόνι (σουρωτήρι με μεγάλες τρύπες)...”



(κλικ για μεγέθυνση)
Η διαδικασία του αλωνίσματος ήταν παρόμοια σχεδόν σε όλη την Ελλάδα, η φωτογραφία είναι από Τρικαλινή εφημερίδα.



(κλικ για μεγέθυνση)
Το δεύτερο  αναπαλαιωμένο αλώνι, στο κέντρο του χωριού, κάτω από τον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Εκεί κατά παράδοση, το απόγευμα μετά τη Δεύτερη Ανάσταση την Κυριακή του Πάσχα, οι γυναίκες και οι κοπέλες του χωριού μαζεύονταν, γιόρταζαν την Ανάσταση, τραγουδούσαν και χόρευαν.

Πέμπτη 5 Ιουνίου 2014

Μήνας: Ιούνιος

Αφιέρωμα: Οι Καλύβες


Οι καλύβες είναι δίπατα κτίσματα που βρίσκονται μέσα και περιμετρικά του χωριού. Το κάτω μέρος τους είναι κλειστό με μικρά ανοίγματα και πέτρινο, ενώ το πάνω έχει μεγάλα ανοίγματα και ξύλινη κατασκευή που συγκρατεί τη σκεπή.

Στο χωριό μας παλαιότερα υπήρχε μικρής κλίμακας κτηνοτροφία. Υπήρχαν κοπάδια αιγοπροβάτων και βοοειδών που κάλυπταν τις ανάγκες του πληθυσμού σε φρέσκο γάλα, βούτυρο, τυρί και έβοσκαν στις περιοχές γύρω από το χωριό. Ο βαρύς χειμώνας δημιούργησε την ανάγκη εγκλεισμού των ζώων για την προστασία τους. Τα ζώα σταβλίζονταν συνήθως στο ισόγειο (στα κελάρια) των σπιτιών, και όταν ο χώρος στα κελάρια δεν επαρκούσε στην καλύβα της οικογένειας.

Οι καλύβες λειτουργούσαν σαν αποθηκευτικοί βοηθητικοί χώροι των οικογενειών. Εκτός από τα ζώα τους, αποθήκευαν σε αυτές εργαλεία και την τροφή για όλα τα ζώα τους. Στο ισόγειο της καλύβας είχαν το άχυρο και τα τριφύλλια. Στο επάνω μέρος το κλαδί (τα φύλλα της βελανιδιάς) και τις κορυφές των καλαμποκιών.

Συνήθως, στην είσοδο της κάθε καλύβας υπήρχε και το αλώνι της οικογένειας.


Φωτογραφικό υλικό

(κλικ για μεγέθυνση)
Το κάτω μέρος τους είναι κλειστό με μικρά ανοίγματα και πέτρινο, ενώ το πάνω έχει μεγάλα ανοίγματα και ξύλινη κατασκευή που συγκρατεί τη σκεπή


(κλικ για μεγέθυνση)
Καλύβες στον κάμπο


(κλικ για μεγέθυνση)
Η φύση “κυριεύει” όσες καλύβες δεν συντηρήθηκαν


(κλικ για μεγέθυνση)
Όσες καλύβες συντηρήθηκαν στέκουν αγέρωχες, έτοιμες να φανούν ξανά χρήσιμες


(κλικ για μεγέθυνση)
Εσωτερικά στο πάνω μέρος μίας καλύβας


(κλικ για μεγέθυνση)
Στο δρόμο που οδηγεί στο ποτάμι

Κυριακή 4 Μαΐου 2014

Μήνας: Μάιος

Αφιέρωμα: Ο Κάμπος


Ανάμεσα στο χωριό και την κοίτη του ποταμού βρίσκεται ο κάμπος του χωριού. Ο κάμπος βρίσκεται σε υψόμετρο με μέσο όρο τα 910 μέτρα. Λόγω της κλίσης του, είναι δομημένος σε αναβαθμίδες οι οποίες δημιουργήθηκαν από πέτρινες τοιχοποιίες, που χωρίζουν και τις ιδιοκτησίες. Μεγάλα και μικρότερα αυλάκια δημιουργούν ένα δίκτυο ποτίσματος των χωραφιών, εκμεταλλεύοντας πλήρως τα νερά του πλησίον ποταμού. Τα παλαιότερα χρόνια ο εύφορος κάμπος καλλιεργούνταν από άκρη σε άκρη. Εξαιτίας όμως του μικρού του μεγέθους και της μεγάλης ανάγκης για τροφή, υπήρχαν πολλά χωράφια σε διάφορα μέρη στα γύρω βουνά.

Ο πληθυσμός καλλιεργούσε πληθώρα δημητριακών όπως σιτάρι, καλαμπόκι, βρώμη, σίκαλη για τους ίδιους και τα ζώα τους. Επίσης κάθε είδους κηπευτικά και πατάτες. Ξακουστά είναι τα μικρά και μεγάλα φασόλια (γίγαντες). Στις άκρες των χωραφιών, φύτευαν οπωροφόρα δέντρα όπως καρυδιές, μηλιές, κερασιές, κορομηλιές, γκορτσιές (αγριαχλαδιές), μουριές, δαμασκηνιές και κληματαριές. Στην πλούσια χλωρίδα του κάμπου θα βρούμε επίσης πλήθος βοτάνων και άγριων θάμνων ή δέντρων όπως βατομουριές, κρανιές, λεπτοκαρυές (φουντουκιές).

Οι κάτοικοι με μόχθο δούλεψαν τη γη και επιβίωσαν σε πολύ δύσκολες εποχές, βοηθώντας και τους κατοίκους των γύρω χωριών.


Φωτογραφικό υλικό


(κλικ για μεγέθυνση)
Τέλη του Απρίλη, οι πατάτες μόλις φυτεύτηκαν σε γούρνες.

(κλικ για μεγέθυνση)
Από το αρχείο του Σωτηρίου Θωμόπουλου. Το χωράφι οργώθηκε και τώρα περνιέται με τη σβάρνα για να τριφτούν και να μικρύνουν οι μεγάλοι σβόλοι του χώματος. Διακρίνονται (από αριστερά) οι μικροί Γεώργιος Βλάχος και Χρήστος Γεράσης πάνω στα μουλάρια, ο Ευάγγελος Γεράσης, ο Σωτήριος Θωμόπουλος, (με επιφύλαξη) η Αναστασία Βασάκου-Μανδραβέλη, η Ευδοκία Γεράση-Σκαλιστή και η μικρή Αθηνά Βλάχου (αδερφή του μικρού Γιώργου).

(κλικ για μεγέθυνση)
Οι κερασιές είναι φορτωμένες στα τέλη του Ιούνη.

(κλικ για μεγέθυνση)
Τον Αύγουστο είναι έτοιμα τα καλαμπόκια (σούμκιες). Υπήρχε η συνήθεια οι καλαμποκιές να φυτεύονται δίπλα δίπλα στο ίδιο χωράφι με τις φασολιές, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία.

(κλικ για μεγέθυνση)
Τα κορόμηλα (κούμπλα) τον Ιούνιο δεν είναι ακόμα έτοιμα, θα περιμένουμε να γλυκάνουν μέχρι το τέλος Ιουλίου.

(κλικ για μεγέθυνση)
Αύγουστος, αγαπημένα βατόμουρα νοστιμεύουν τις βόλτες μας γύρω από το χωριό.

Παρασκευή 4 Απριλίου 2014

Μήνας: Απρίλιος

Αφιέρωμα: Εξωκλήσια και Εικονίσματα

Εξωκλήσια ονομάζονται οι μικρές ιδιωτικές εκκλησίες που βρίσκονται χτισμένες στα όρια του χωριού. Τα ξωκλήσια ήταν και είναι σημεία ευλαβικής αναφοράς και παρηγοριάς. Ήταν για τους κατοίκους τα νοσοκομεία, τα καταφύγια στον πόνο και τις στενοχώριες της ζωής, χτισμένα έπειτα από κάποιο όνειρο, κάποια οπτασία ή κάποιο τάμα. 

Στο χωριό μας αναφέρονται τα παρακάτω ξωκλήσια: Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής της οικογένειας Γερασιμίδη, Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου της οικογένειας Τζαβέλλα, Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής ή Παναγιοπούλα της οικογένειας Γεράση, Ιερός Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου κι Ελένης, Ιερός Ναός Προφήτη Ηλία της οικογένειας Γεωργόπουλου, Ιερός Ναός των Αγίων Αποστόλων της οικογένειας Γεωργιάδη, Ιερός Ναός του Γενεθλίου Ιωάννου του Προδρόμου της οικογένειας Αλέξανδρου Βούρη.
      
Τα ξωκλήσια λειτουργούν την ημέρα που τιμούν τον Άγιο που γιορτάζει, από τις ίδιες τις οικογένειες. Παλαιότερα υπήρχε η παράδοση, ο Ιερέας του χωριού να λειτουργεί όλα τα ξωκλήσια την εβδομάδα μετά το Πάσχα.
      
Παρόμοια μικρότερα χτίσματα είναι τα εικονίσματα, αφιερωμένα κι αυτά σε κάποιον Άγιο, θέλοντας να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους σε αυτόν. Συνήθως βρίσκονται πάνω σε δρόμο ή μονοπάτι.

Φωτογραφικό υλικό


(κλικ για μεγέθυνση)
Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου της οικογένειας Τζαβέλλα. Εορτάζει στις 26 Οκτωβρίου.

(κλικ για μεγέθυνση)
Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής ή Παναγιοπούλα της οικογένειας Γεράση. Εορτάζει την Παρασκευή, την εβδομάδα μετά το Πάσχα.  

(κλικ για μεγέθυνση)
Εικόνισμα αφιερωμένο στον Άγιο Σπυρίδων της οικογένειας Σωτηρίου Θωμόπουλου. Βρίσκεται στο δρόμο που οδηγεί στο χωριό. Στο σημείο οι οικογένειες του χωριού αποχωρίζονταν με τους συγγενείς τους που έφευγαν στην ξενιτιά.


(κλικ για μεγέθυνση)
Το καμπαναριό του Ιερού Ναού της Αγίας Παρασκευής. Η ημέρα που τιμάται η Αγία, στις 26 Ιουλίου, ήταν μεγάλη γιορτή για το χωριό. Περίπου οι μισές οικογένειες που έμεναν κυρίως προς το "λάκο" τιμούσαν την Αγία και προσκαλούσαν τις άλλες μισές οικογένειες του χωριού για φαγητό και γλέντι. Το αντίστροφο γινόταν την ημέρα που τιμάται η Κοίμηση της Θεοτόκου, στις 15 Αυγούστου.

(κλικ για μεγέθυνση)
Ιερός Ναός των Αγίων Αποστόλων της οικογένειας Γεωργιάδη. Εορτάζει στις 30 Ιουνίου.

(κλικ για μεγέθυνση)
Εικόνισμα αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο της οικογένειας του Κων/νου Παπαγεωργίου του Σωκράτη. Στη θέση του παλαιότερα υπήρχε το εξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου, το οποίο καταστράφηκε σε κάποιο μεγάλο "κατέβασμα" του ποταμού. Το νέο εξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου, που φαίνεται στο βάθος, είναι της οικογένειας Αλέξανδρου Βούρη και εορτάζει στις 24 Ιουνίου.

(κλικ για μεγέθυνση)
Εικόνισμα αφιερωμένο στην Παναγία, της οικογένειας Κων/νου Παπαγεωργίου, του Μπαρμπα-Κωστάκη.

(κλικ για μεγέθυνση)
Το πέτρινο πασχαλινό αυγό μας εύχεται Χριστός Ανέστη και Χρόνια Πολλά. Το έφτιαξε ο Μπαρμπα-Κωστάκης.


Πέμπτη 6 Μαρτίου 2014

Μήνας: Μάρτιος

Αφιέρωμα: Το Ποτάμι

Το ποτάμι που ρέει δίπλα στο χωριό μας ονομάζεται Γοργοπόταμος. Το 1935 ζητήθηκε από τους κατοίκους του χωριού μας να αντικατασταθεί το Σλάβικο όνομα του χωριού (Τούρνοβο), με άλλο όνομα Ελληνικής προέλευσης. Σε δημόσια διαβούλευση που έγινε, οι γηραιότεροι αποφάσισαν ότι το κυρίαρχο στοιχείο ζωής της ευρύτερης περιοχής του χωριού είναι το γοργό και ορμητικό μικρό ποτάμι. Από τότε χωριό και ποτάμι φέρουν την ίδια ονομασία.

Ο Γοργοπόταμος πηγάζει από τον ορεινό όγκο της οροσειράς του Γράμμου. Τρία μεγάλα ρέματα ενώνονται σε ένα, διασχίζει την κοιλάδα του χωριού μας, ενώνεται με το ρέμα από τους Χιονιάδες και ορμά ανάμεσα στα όρια των χωριών Οξυά και Βούρμπιανη. Στη συνέχεια καταλήγει στον ποταμό Σαραντάπορο, ο οποίος εκβάλει στην Αδριατική θάλασσα.

Ο Γοργοπόταμος είναι ένας χείμαρρος. Αυτό σημαίνει ότι η ροή των νερών του και η κοίτη του δεν είναι πάντα ίδια, αλλά εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και την εποχή. Άλλοτε είναι ήσυχος και άλλοτε άγριος, νομίζεις ότι θέλει να αλλάξει τον κόσμο μόνος του. Τη δεκαετία του 1960, δημιουργήθηκαν μεγάλα πέτρινα φράγματα, που κατάφεραν να τιθασεύσουν τον άγριο ποταμό.

Από τότε και μέχρι σήμερα, τα πολύτιμα νερά του δίνουν ζωή και κάνουν τα χωράφια του κάμπου, γόνιμα και παραγωγικά.

Φωτογραφικό υλικό


(κλικ για μεγέθυνση)
Τα τρία ρέματα που πηγάζουν στην οροσειρά του Γράμμου ενώνονται σε ένα και φτάνουν στο Γοργοπόταμο.

(κλικ για μεγέθυνση)
Το ποτάμι στο ύψος του χωριού. Η μεταλλική γέφυρα ενώνει τις δύο όχθες του. Τα παλαιότερα χρόνια η γέφυρα ήταν ξύλινη αλλά δεν άντεχε στις κακές καιρικές συνθήκες του χειμώνα. Δίπλα στη γέφυρα φαίνονται ένα παλαιότερο κι ένα νεότερο φράγμα από πέτρες για να τιθασεύουν το ορμητικό ποτάμι.

(κλικ για μεγέθυνση)
Στο βάθος τα νερά ενώνονται με το ρέμα που έρχεται από τα χωριά Χιονιάδες και Ασημοχώρι.

(κλικ για μεγέθυνση)
Τους καλοκαιρινούς μήνες το ποτάμι είναι ήρεμο. Κάποιες φορές έχουν φτιαχτεί μικρές λίμνες για να διασκεδάζουν τα παιδιά στα καθαρά νερά του.

(κλικ για μεγέθυνση)
Τους χειμερινούς μήνες ο χείμαρρος είναι απροσπέλαστος. Η ορμή του νερού είναι τόσο δυνατή που στο πέρασμά του κουβαλάει κορμούς δέντρων, ακόμα και μεγάλες πέτρες.